ROTTERDAM - De oudste foto’s van Rotterdam staan vanaf nu allemaal online. Deze collectie ‘Vroege foto’s uit de periode 1849-1920’ bevat ruim 2.400 foto’s. Het Stadsarchief is ruim vijf maanden bezig geweest met het digitaliseren van deze fotocollectie.

Engelien de Ruijter (medewerker Stadsarchief): ‘Het Stadsarchief bewaart deze foto’s al ruim 150 jaar. De collectie bestaat uit zeer uiteenlopende foto’s. Vanwege hun vorm en afmetingen is scannen vaak onmogelijk. Veel foto’s tussen 1850 en 1880 werden afgedrukt op heel dun en krullend papier. We hebben veel grote foto’s van bijvoorbeeld de aanleg van (spoor)bruggen of havens, omdat het na 1880 mogelijk was om vergrotingen te laten drukken. Medewerkers van het Stadsarchief kozen er daarom voor de oude beelden met een cameraopstelling te fotograferen.’

Kwetsbare foto’s

‘Het beschrijven van oude foto’s is een pittige klus. Dankzij de nieuw scans hoeven we voorlopig de originele exemplaren niet tevoorschijn te halen. Deze originelen zijn allemaal opnieuw verzorgd en verpakt. Het stadsarchief bewaart deze in een depot met een constante lage temperatuur, luchtvochtigheid en zuurgraad. Het is belangrijk dat we deze kwetsbare foto’s zo min mogelijk blootstellen aan licht om verdere verbleking en vervaging tegen te gaan.’

Hulp van websitebezoekers

‘Naast digitalisering waren we druk bezig met het beschrijven en lokaliseren van de oude foto’s. Het is soms moeilijk te achterhalen wat er op de foto’s te zien is. Er is in de binnenstad in 1940 veel vernietigd, waardoor er weinig herkenningspunten zijn. En er zijn steeds minder mensen die het zelf hebben meegemaakt en zich dus nog iets kunnen herinneren. Gelukkig krijgen we geregeld hulp van onze websitebezoekers. Er zijn veel deskundigen in de stad die veel weten over wijken, een periode of gebeurtenissen.’

Eerste lucht- en panoramafoto’s

‘De foto’s van Oostenrijker Wotke vind ik heel interessant. Hier zie je de stad in 1861 in vogelvluchtperspectief. Hij vraagt aan het gemeentebestuur of hij een jaar lang als enige fotograaf foto’s van de Laurenstoren te maken. De gemeente vindt dat een goed idee. Hij maakt in 1861 stadsbeelden vanaf de toren van de Laurenskerk. Hij beklimt met al zijn zware fotoapparatuur en breekbare lichtgevoelige glasplaten alle trappen van de kerktoren. Het resultaat van zijn inspanningen vind ik geweldig. De enorm dichtbebouwde binnenstad valt op. Maar ook de leegte en ruimte buiten de stadsdriehoek is opvallend. Vier van de zes afbeeldingen sluiten direct op elkaar aan én vormen ongeveer een doorlopend panorama vanaf het Oostplein richting Feijenoord. Het zijn de eerste lucht- en panoramafoto’s van Rotterdam.’

Fotografie 19e eeuw

‘In de collectie 'Vroege Foto’s' zijn ook veel afbeeldingen te vinden van de grote openbare werken van de laatste decennia van de 19e eeuw. De meeste fotografen verdienen in die tijd hun geld met portretfotografie in de verschillende fotostudio's in de stad. Een deel van hen specialiseert zich in ingenieursfotografie. Ze fotograferen de aanleg van de Nieuwe Waterweg, de bouw van het luchtspoor over de gedempte Binnenrotte, de aanleg van de havens en andere belangrijke infrastructurele werken.’

Meer informatie

Alle 2.400 stadsbeelden uit de periode 1849-1920 zijn te bekijken op de beeldbank van het stadsarchief, net als ruim 180.000 andere foto’s, films, affiches, kaarten, prenten en tekeningen.

Bekijk de collectie op Stadsarchief Rotterdam.